Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (2)

6 ^0_C

İstanbul

Ramazan Demir

4 Ekim 2019 Cuma

Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (2)

O akşam Atatürk'ün sofrasında Başbakan İsmet İnönü, bakanlar, milletvekilleri ve İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ'dan oluşan yirmibeş konuk vardır.

Atatürk, "Bu akşam soframıza efendimiz gelecek" der...

"Kendisine nasıl davranacağınızı çok merak ediyorum."

Bir süre sonra içeribaşyaver girer ve Atatürk'ün kulağına bir şeyler söyler.

Atatürk, "Buyursun!.." der.

Başyaver kapıyı açıp da Halil Ağa, gündüz konuştuğu beyin sofranın başında oturduğunu, yanı başında da İsmet Paşa'nın yer aldığını görünce, şaşkınlıktan dona kalır... Dizlerinin bağı çözülür... Atatürkonu görünce ayağa kalkar... Arkasından tüm konukları da ayağa kalkar.

Atatürkson konuğunu, "Hoş geldin Halil Ağa…" diye karşıladıktan sonra kendisini sofradaki konuklarına tanıtır: "İşte beklediğimiz, Efendimiz…" der...

Nuri Conker, Halil Ağa'yı Atatürk'ün sağ başına oturtur, kendisi de yanındaki sandalyeye geçer... Atatürk, sofradakilere, o gün köşkten Conker'lebirlikte nasıl kaçtığını, Halil Ağa'yı, bir yanında öküz, bir yanında merkepleçift sürerken nasıl gördüğünü, sigara yakmak bahanesiyle nasıl kendisi ile konuştuğunu ayrıntılı bir şekilde anlattıktan sonra şöyle der: "Şimdi gerisini Halil Ağa ile birlikte yanınızda tekrarlayacağız. Bensorduklarımı baştan soracağım Halil Ağa da orada bana söylediklerini olduğu gibi tekrarlayacak."

Halil Ağa'ya döndü: "Bak beri, Halil Ağa…" der. "Senbu akşam benim baş misafirimsin. Senin açık sözlülüğünü pek çok beğendiğimibugün söyledim. Konuşmamızdan sonra sana hiçbir zarar gelmeyecek.Öküzünü dealacağım. Ama şimdi ben tarlada sorduklarımı baştan soracağım, sen deoradasöylediklerini aynen tekrarlayacaksın.

İşte soruyorum: 'Bakıyorumsapanın bir yanında öküz, bir yanında merkep koşulu. Öküzün yok mu senin?”

Halil Ağadudakları titreyerek Atatürk'ün ayağına kapanacak olur, Atatürk önler: "Yoo, bak böyle şey istemem. Soruyorum cevap ver." Soru - cevap valiye kadar aynen tekrarlanır... Sofradakiler, soluk almadan konuşmayı izler. Ürkütücü sorulara gelmişti sıra…

Atatürk sorar: "Peki İstanbulşuracıkta,gideydin valiye, anlataydın derdini, onun işi bu değil mi?..."

ValiMuhittinÜstündağ, Hali Ağa'nın ancak iki metre ötesinden kendisine bakar...Nasıldesin? Ter basmıştır iyice, işi savuşturmanın yoluna kaçar: "Valipaşamızıbiz görüp dururuz buralarda. Eteğine düşsek derdimizi duyurabilir miyizki?..."

"Olmadı bu, Halil Ağa... Bana dediğin gibi, dosdoğru..."

"Böyle demedik mi beyim?.."

"Ya, ben mi yanlış anladım?.. Dur soralım bakalım Nuri'ye. Nuri, böyle mi dedi bize Halil Ağa?.."

Nuri Conker karşılık verir: "Hayır Paşam!.."

"Gördün mü?.. Demek aklında yanlış kalmış. Hani birşeydediydin sen, vali neden duymazmış?.. Aynen bana söylediğin gibi söyle…"

Halil Ağa kekeleyerek konuşur: "Köylük yerinde bizim dilimiz “sağar”demeyealışmıştır, paşam" der; "Kusura kalmagayri..."

Atatürk gülmeyebaşlar:

"Diplomatsın ki, yaman diplomatsın, Halil Ağa... Ama şimdi diplomatlık sırası değil, doğruyu konuşacağız... Söyle bana, orada dediğin gibi..."

Halil Ağa gözünü yumup, başını yere eğer: "Şaşırmışım, ağzımdan yanlışlıkla 'Bırak bu sağarı' diye bir laf kaçırmışım..."

Sofrada gülüşmelerbaşlar...

"Hadi buna da oldu diyelim. Geçelim gerisine: "E, peki birBaşvekil İsmet Paşa var, bilir misin?..."

Halil Ağa İsmet Paşa'nın yüzünebakar ve gözlerini yere indirir: "Şanlı İsmet Paşamız bilinmez olur mu hiç?...O bugüne bugün..."

Atatürk Halil Ağa'yı durdurur...

"Bırak şimdiövgüleri…"der. "Ben lafın gerisini getireyim: Tamam öyleyse, hemen her hafta İstanbul'a geliyor, Florya Köşkü'ne iniyor, köşk de şuracıkta. Bir gün kapıda bekleseydin de derdini dökseydin ona. Herhalde bir çaresini bulurdu…"

Halil Ağa yine kaçamak yanıt verir: "Kapıya koymazlar ya bizi, koysalar daşanlı paşamıza öküzümüzü müyanacağız!..."

Atatürk'ün sesi iyicesertleşir: "Beni uğraştırma, Halil Ağa" der... "Erkek adam sözünü yalamaz. Nedediysen,tıpkısını tekrarlayacaksın!..."

Halil Ağa ürker, toparlanır. Başını yineyere gömüp konuşur: "Şanlı Paşamıza da sağar dedikti ya..."

Atatürk; "Yalnızsağardeğil, 'sağarın sağarı' değil miydi?..."

Halil Ağa yere eğik başını acıylasallar…:

"Öyle dedikti paşam, doğrusun!.." der...

Atatürk, İsmet Paşa konusunda daha fazla ısrar etmez, sözü kendine getirir.

"Son soruyu sorayım şimdi" der. "Bunun da karşılığını ver, öküzünü al git" der…

"Kocayazşuracıkta Atatürk oturmuyor mu? Gitseydin, çıksaydın önüne, anlatsaydınhalini. O da seni yüzüstü bırakacak değildi ya?..."

"Hiç bırakır mı AslanPaşam benim!.. Erip erişir de tarlama dek gelir, halimi dinler…"

"Bırak bunları Halil Ağa, dediğini tekrarla."

Halil Ağa birden diklenir. Herşeyigöze almış insanların yiğitliği içinde doğrulur. Atatürk'ün gözlerininiçlerine bakarak konuşur:

"İşte bunu demem Paşam" der...

"Ağzıma ataşdoldur, işte bunu demem!..."

Atatürk gülmeye başlar:

"Zorlatacak bizi bu Halil Ağa, laf anlamıyor…" der... "Mustafa Kemal Paşa Atatürk'ümüzünyüzünügörmek için, Peygamber gücü gerek demiştin, yanılmıyorsam. 'Görsem de işinden gücünden, yiyip içmekten başını kaldıracak da bizim öküzünarkasından mı seğirtecek' demiştin…"

Halil Ağa'nın gözlerinden yaşlarinmeyebaşlar... Taş kesilmir... Atatürk konuşmasını içtenliklesürdürür:

"'Atatürk de işi içkiye vurmuş, sarhoşun biri' demeye getirdin ya fazla üstelemeyeyim" der.

"Şimdi bak beni dinle, Halil Ağa... Seni şu kadar üzmemin sebebi, şunu anlatmak içindi: Şu gördüğün altı bay hükümet...Yani, biri Başbakan, ötekiler de Bakan!... Memlekete göz kulak olacak, işlerieviripçevirecekler diye bu makama getirilmişler. Bir kanun gerekti mi, bu baylar hemen sıvanırlar, İsviçre'den mi olur, İtalya'dan mı olur, Fransa'danmı, velhasıl neredense, bir kanun buluştururlar, Türkçe'ye çevirtirler,sonra basıp imzayı gönderirler Büyük Millet Meclisi'ne... Bu Millet Meclisi dediğim, şu altı baştan senin yanına kadar olan beyler. Kanun bunlara gelir. Bunlar da 'hükümet elbette incelemiş, gerekeni düşünmüştür, benim ayrıcazorlanmama gerek yok' derler ve kaldırırlar parmaklarını, olur sana bir kanun!.. Ama sonra bir vergi memuru gelir, vergi borcundan Halil Ağa'nın öküzünü çeker, satar... Halil Ağa da tarlasını bir yanda merkep, biryandaöküz, ırgalana ırgalana sürmeye çalışır. Ama üretim düşermiş, ekimzorlaşırmış, kimin umurunda... Sonra ben bunları görürüm, içim kanağlar, işitirim, tasalanırım!...

Eee, hakça söyle bakalım şimdi Halil Ağa... Senbenim yerimde olsan, efkar dağıtmak için, bunları bu beylerle konuşmak için içmezmisin? Ama sonra da Halil Ağa tutar, sana 'sarhoş' der..."

HalilAğa'nın dili çözülür: "Öyle diyen yok haşa!.. Dinden çıkmak gibidir...Buldun mu bunu, hacısı da içer, hocası da içer..."

Atatürk sorar: "Peki sen deiçer misin?..."

"Hiç bulunur da içilmez olur mu, Paşam?.. İçeriz ki, tıpkışerbet gibi!.."

Atatürk hizmet edenlere işaret eder, kadehleri doldurtur,kendi kadehini Halil Ağa'ya uzatır:

"Hadi bakalım Halil Ağa" der; "Sağlığına içelim..."

Halil Ağa, "Koca Allah, benim ömrümden de sana pay düşürsün Paşam, sağlık düşürsün…" der ve edeple başını kenara çevirir, eline verilen kadehi bir yudumda boşaltıverir. Yüzü kızarır, gözleri parlar... Ellerini dizlerinin üzerine koyarak Atatürk'e döner: "Yunan'ı denize döktün Paşam, bayrağımızı başucumuza diktin. Benim gibi bir köylü parçasını sofrana alıp içirdin, sana duaya bilem dilim dönmez ki... Nideyim ben şimdi? Bırak ki oh paşam, ayağını öpem..." Halil Ağa Atatürk'ünayağını öpmek için davranır, Atatürk onu sıkıca tutar ve bu hareketi yapmasınıönler... Halil Ağa bu kez, Atatürk'ün ellerine sarılır, ellerini öpmeyebaşlar:

"Bayrağımız gibi sen de başımızdan eksik olma inşallah!... Sanaher kim düşman ise, onun yeri senin ayağının altı olsun!.. Gayri bana izin, koca Paşam!.." Atatürk: "Yemek yemedin!.."

Halil Ağa: "Yemek kolay... Meraklanır çocuklar, ben köyüme döneyim…" der.

Atatürk Nuri Conker'e işaret eder. Conker kalkıpHalil Ağa'nın yanına gelir, kalkar Halil Ağa, önce Atatürk'ü, sonrasofradakileriselamlayıp kapıya doğru edeple geri geri çekilir. Kapı kapandığı zamanAtatürk sofradaki öteki konuklarına döner:

"Efendimizin halini gördünüz mübeyler?" der. "Devlet size böyle davransa, siz ne yaparsınız? Mübarek millet bu, adam millet bu... Şimdi bu adam milletin karşısında 'adam olmak,' bize düşüyor!.." der…

Sofrada kesin bir sessizlik olur. Kimse gözleriniAtatürk'ten ayıramaz…

"Halil Ağa'nın öküzünü satıp, üretimini aksatan kanunu ya biz yaptık ya da bizim yaptığımız kanun yanlış yorumlanarak HalilAğa'nın öküzünü satıyor. İkisi de bence birbirinden farksız... Böyle bir kanun yaptıksa, memleket çıkarlarına aykırıdır. Nasıl yaparız, nasıl yapmışız bunu? Eğer yaptığımız kanun doğru da, yorumlaması yanlış oluyorsa,o zaman sormak lazım. Hükümet nasıl bir yönetim içindedir? Sonraunutmayın ki, olay İstanbul'da geçiyor. Bunun Van'ı var, Bitlis'i var, kıyı bucak ilçesi var; acaba oralarda neler oluyor? Bu çark iyi dönmüyor beyefendiler!.."

İşte size örnek bir diyalog… Devleti iyi idare etmek için Atatürk’ü anlamak grek, anlamak!...

***

Kaynak: "Atatürk'ün Sofrası", İsmet Bozdağ.

Anılar: Behçet Kemal Çağlar; Hasan Rıza Soyak; Kasım Gülek; Tarih: 6 Mart 1922 Derleme:anonim

6 ^0_C

Ramazan Demir

Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (2)

"Haşhaşiler"

Yeni Haçlı Seferleri Kapıda...

Önerilen Yazılar

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…

Ramazan Demir

Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (2)

"Haşhaşiler"

Yeni Haçlı Seferleri Kapıda...

Önerilen Yazılar

Ermeni İhaneti Ve İddiaları Üzerine Araştırma…

Milli Genetik Kot...

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…