Üniversite Profesörlüğü Ve Yeni Üniversitelere Rektör Seçimi Üzerine…

6 ^0_C

İstanbul

Ramazan Demir

28 Şubat 2014 Cuma

Üniversite Profesörlüğü Ve Yeni Üniversitelere Rektör Seçimi Üzerine…

Aylardan beri kamuoyunu meşgul eden ve siyasi irade ile Yüksek Öğretim Kumru (YÖK) ve devamında Cumhurbaşkanlığı makamı arasında “çekişme-zıtlaşma” sınırlarına dayanan bir konu var; kurulacak yeni 15 üniversitenin rektörlerinin seçim ve atanma şekli hakkında tarafların kendilerine göre “haklı” gerekçeleri olabilir. Bunları burada tartışmayı düşünmüyorum; ayrı bir yazı konusudur... Konuya akademik ve bilimsel yetkinlik penceresinden bakarak değerlendirme yapmak istiyoruz.

Öncelikle konuya bir soru ile başlayalım; “…açılacak yeni 15 üniversite için seçimi düşünülen rektörlerin taşıması gereken asgari vasıflar-nitelikler neler olmalıdır?...”

İşte bu sorunun cevabı bulunur ve cevaba uygun aday seçimini yapılabilirse, kimsenin itirazı olmaz kanaatindeyim.

Üniversitelere rektör olmak için yasal kurallara uygun pek çok “profesör” unvanlı akademisyen olabilir; ancak bu unvana Türkiye’de nasıl yükseltildiği ve atamanın yapıldığını üniversite ile birazcık ilişkisi olan herkes bilir. Profesörlüğe yükseltilme ve atama ile ilgili olarak işleyen bir sistemi özeleştiriye tabi tuttuğumuz sadece makalelerle değil, Kitaplarımızla da yapmaktayız...

Yazımızın temel amacı işte bu “çok” olan “prof” unvanlı insanların arasında yeni üniversiteler için işin “ehli” olabilecek ve üniversiteyi idare edecek, “rektör” sıfatını hakkıyla taşıyacak ve temsil edecek insanı seçebilmektir.

Demagojiden, ön yargıdan ve popülist yaklaşımdan uzak bir seri kriterleri önermek istiyoruz; bu kriterleri taşıyan “profesörler” aranıp bulunmalı ve Cumhurbaşkanının önüne konulmalıdır. İşi “dejenere” boyutuna vardırmak isteyen her kanaat mensubu olabilir; burada bizim amacımız “sorun” büyütmek değil, çözüm önermektir... Tenkit yapmak çok kolaydır; önemli olan, beraberinde çözümler de önerebilmektir…

Nerede ise müktesep bir hak gibi gösterilen ve tıpkı “askerin terfi edişi” gibi, otomatiğe bağlanmış bir sistem işletilerek “profesör” unvanına yükseltilip atanan her şahıs “rektör” olabilir mi?...

Bilimsel verilere göre, akademik nosyon kriterlerine göre olmamalıdır…

Peki, halen olan yok mu?...

Pek çok…

Gerçekleri açıklamakta hiç bir beis yok, çünkü "…güneşi balçıkla sıvamak…" mümkün değil... Ve şu bir gerçektir ki, alınan akademik unvanı hiç de hak etmemiş birçok öğretim üyesi var üniversitelerde!... Merak eden, başta mevcut rektörlerin bilim dosyalarını, sonra da profesör unvanlı öğretim üyelerinin bilimsel dosyalarını irdeleyebilirler… Ve bunların büyük bir kısmı üniversitede belli ve üst düzey yerlere gelmişlerdir…

Ancak “yanlış emsal alınamaz; alınırsa yeni yanlışlar yapılır…

Ülkemizde bu denli kolay elde edilen profesörlük unvanı, acaba, “…Batı ülke üniversitelerinde nasıl verilir, nasıl alınır?...” sorusuna bir yanıt arayalım: Ve ondan sonra, ülkemizde de nasıl olması gerektiği hakkında bazı önerilerde bulunalım…

Bilimin üstün bir değer ve güç olduğunu bilen ve uygulamalarını bu esasa göre sürdüren toplumlarda, Batı toplumlarında, profesörlük unvanı kesinlikle kolay verilmiyor… Bu unvanı alabilmek için, öncelikle, onu hak etmesi gerekir... Evrensel bilim değerlerine göre konusunun “gerçekten profesörü” olmalıdır ki, bu unvanı alabilsin...

Bilgi toplumlarında profesörlük unvanı, “Kaf Dağı” ardındaki “peri kızı” gibidir...

Ona ulaşmak için birçok engeli aşmak gerek… Branşının “gerçek profesörü” olunamadan o peri kızına ulaşmak mümkün değil...

Bilgi toplumlarında üniversite, akademik unvanlar, araştırıcı kadroları, lisans ve lisans üstü eğitimini gören öğrenci sayısı belli dengeler içinde birbiriyle uyumludur…

Aktif eğitimin uygulandığı Batı üniversitelerinde öğrenci ve öğretim üyesi ilişkisi, anlatan-dinleyen ilişkisinden çok, ortadaki bir problemi çözmek için uğraşan bir araştırıcı, sorgulayıcı öğrenci grubu ile bunlara rehber durumundaki akademisyen ilişkisine dayandırılmaktadır...

Bu eğitim ve araştırma ortamında, uygulanan sistemin dinamizmi içinde, gösterilen performansa, üretilen ürüne bağlı olarak, yeni düzenlemelere her zaman açık olan bir alternatifler sunusu egemendir. İşte bu ortamda sınırlı sayıda profesörlük kadrosu vardır. Bu kadrolardan birisi “münhal” olduğu zaman, o branşta çalışan akademisyenler arasında müthiş bir yarış başlar…

Profesörlük kadrosuna müracaat edebilme özellikleri ve aranan nitelikler daha önceden bilindiği için, ve değişmeyen kurallar olduğu için, her aday kendisini ona göre hazırlar ve kendisini bilir; müracaat edip edemeyeceğini tartar, ölçer biçer...

Aslında bu yarış, çok önceden başlamıştır. Böyle bir kadroya atanmayı düşünen, hayalinden geçiren bir akademisyen, plân ve programını buna göre yapar ve hazırlanır. O gün gelip çattığında, kadroyu elde etmek için yarış pistine çıkar. Eğer nefesi yetiyorsa, ipi göğüsler, değilse geride kalır…

İlân edilen kadroya, gerekli şartlara haiz belli bir sayıda başvuru yapılır...

Bizdeki gibi, “iyi yağdanlık” yapan “kişiye göre kadro” dağıtımı veya ilânı yapılmaz… “…Bana oy verdi-vermedi” hesabı da yapılmaz…

Ve bu kadroya bir kişiyi atamaya ne rektörün, ne fakülte dekanının, ne de bölüm başkanının yetkisi vardır… Onlar sadece formaliteyi tamamlarlar…

Profesörlük kadrosuna talip olan adayların dosyalarını incelemek için, ulusal ve uluslararası üne sahip, belli bir bilim standardının üzerinde kendini ispat etmiş kişilerden oluşmuş bir bilim heyeti, “seçici kurul” tarafından incelenmeye alınır…

İnceleme aylar sürebilir. İncelemeye esas olan temel kriterler şöyle özetlenebilir:

1-Bilimsel kariyer sürecinde gördüğü eğitim ve kalitesi, elde ettiği başarılar,

2-Yaptığı araştırmalar, yayınlar. Bu yayınlar “…rutin, sıradan şeyler mi, yoksa bilime katkısı olan yayınlar mı?...” sorularına yanıt aranır…

3-Yapılan yayınların bilim çevrelerince ne ölçüde kullanıldığı, araştırmalara yapılan atıf sayısı,

4-Her yayının aldığı atıf sayısı ve bunların standart ağırlıkları,

5-Yürüttüğü ve sonuçlandırdığı disiplinler arası ulusal ve uluslararası projelerin sayısı ve önemi,

6-Yönettiği doktora ve yüksek lisans tezleri ve bunların bilime, teknolojiye katkısı,

7-Üniversitede veya dışında, kuruluşuna, gelişmesine katkı yaptığı kurumlar,

8-Ulusal ve uluslararası düzeyde yazdığı "textbook" (başvuru kitaplar), kitap bölümleri,

9-Lisans eğitiminde başarı grafiği,

10-Ulusal ve uluslararası düzeyde vazgeçilmez olarak bilinen manevi temel ilkelere bağlılığı ve aile yaşam düzeni gibi temel parametreler esas alınarak adaylar incelenir…

Bu incelenen noktalarında tam olumlu puan alan aday, açık bulunan kadroya atanır.

Şayet birden fazla aday bu ilkelerde eşitlik sağlamışsa, ki genellikle mümkün olmaz, o zaman yeni ek ilkeler dikkate alınarak değerlendirmeye devam edilir…

İşte size bir profesörlük atama işlemi hikâyesi...

Tekrar gelelim konumuza; seçim ve ataması düşünülen yeni 15 rektör “profesör” unvanlı olacağına göre, öncelikle yukarıda önerilen kriterlere uyan ve bu nitelikleri taşıyan profesörleri belirlemeli YÖK ve siyasi irade…

Üniversitelere yukarıda belirtilen kriterlere göre rektör ataması işleminin olmasını istiyor muyuz?...

Evet ise, buyurun ona göre düzenlemeyi ve seçimi yapınız…

Hayır ise, mevcut “laçka” sistemi devam ettiriniz…

Ha seçimi siyasi irade yapmış, ha cumhurbaşkanı yapmış, hiç fark etmez…

Profesörlük kadrolarına yükseltilme ve atamalarda aranacak temel kriterler, yukarıda maddeler halinde belirtilen kriterlerin tamamını içermelidir; bunların dışında yapılacak bir düzenleme, verilecek bir taviz "işin sulandırılması" için yeterli sebeptir... Nitekim, YÖK yasasının ilk çıkış döneminde taşıdığı bazı olumlu yönlerin dejenere edilmesiyle akademik yükseltilme ve atamalarda büyük handikapların yaşanmasına yol açtı…

Bu kriterlere göre unvan alan profesörler arasında “rektör” seçmek çok daha kolay olacaktır…

6 ^0_C

Ramazan Demir

Üniversite Profesörlüğü Ve Yeni Üniversitelere Rektör Seçimi Üzerine…

Küresel Krizle Sarsılan Dünyanın Dengesi Ve Türkiye…

Türk Milliyetçiliği Üzerine Düşünceler... (7)

Önerilen Yazılar

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…

Ramazan Demir

Üniversite Profesörlüğü Ve Yeni Üniversitelere Rektör Seçimi Üzerine…

Küresel Krizle Sarsılan Dünyanın Dengesi Ve Türkiye…

Türk Milliyetçiliği Üzerine Düşünceler... (7)

Önerilen Yazılar

Öğrenci Seçme Sınavı (Öss) Sonuçları Üzerine… (2)

Dört Parmak-1

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…