Türk Milliyetçiliği Üzerine Düşünceler...(5)

6 ^0_C

İstanbul

Ramazan Demir

18 Nisan 2023 Salı

Türk Milliyetçiliği Üzerine Düşünceler...(5)

(Geçen sayıdan devam)

Birleştirici Güç Türk milliyetçiliği…

Son zamanlarda “yetkili” sanılan fakat “etkili” olamayan birileri tarafından Türklüğe, Türk milliyetçiliğine “etnik kimlik” giydirilerek dışlanması, onun yerine uydurma “anayasal vatandaşlık” üst kimliği konulması son derece yanlış bir yaklaşım olup, en azında “millete ihanet” sınırları kadar suç teşkil etmektedir.

“Türk” olduklarını söylemeye dili varmayan “ümmetçi” zihniyet ve “kızılcık artıkları”, kendilerine uygun gördükleri “Türkiyelilik” kimliğini tüm millete atfetmek istemeleri, sosyolojik bilim kriterlerine aykırı olduğu gibi bir iyi niyetin ifadesi de değildir, olamaz!...

Türk milliyetçiliğini “kafatasçı”, “arı ırkçı”, “soy mensubiyeti”, “bölücü”, “ayırımcı” gibi sıfatlarla kirletmeye çalışmak, Türk milliyetçiliğini anlamayan “ümmet” kafalı bir dar görüşlülüktür.

Tarihin hiçbir döneminde Türk milletinin savunduğu milliyetçilik mefhumu sınırları arasımda soya ve ırka dayalı bir ayırım olmamıştır. Eğer olsaydı, bugün Türk milliyetçiliğini karalamaya çalışanlar Anadolu topraklarında olmazlardı, başka yerlerde uşaklık ederlerdi…

Tarihi süreçte oluşan ve millet tarafından kabul gören varlık sebebi Türk milliyetçiliği ideolojisi, hiçbir etnik değere dayanmayan çok dinli bir imparatorluğun varlığını ve koruyuculuğunu sürdürmeyi kendine amaç edinmiş, fakat hiçbir şekilde “etnik güç” olarak öne çıkmamış bir milletin birleştirici değerler bütünüdür.

Çünkü, Osmanlı çok “etnisite” ve çok dinli bir imparatorluktu. O şartlarda herhangi bir “ırki” esasa dayalı korumacılığı öne çıkaramazdı.

Sonuçta, Osmanlının tarihteki varlığı bitince, yine Türk milleti, o değerler toplamı olan imparatorluğu kurdukları gibi, bu kez Türkiye cumhuriyetini kurdu.

Türk milliyetçiliği burada tarihe güçlü bir tepki verdi. Bu tepki, 19.yy da yaygın olarak tüm dünyada oluşan ve gerçekleşen bir tepkidir; çağın model değerlerinden doğan bir tepki...

Osmanlıyı yıkan da milliyetçilik tepkisidir. Bu dönemde Batı kaynaklı “pozitivist” düşüncenin getirdiği fırtınanın önünde, değil ki Osmanlı, hiçbir imparatorluk duramazdı. Çünkü, bu dönemde rağbet gören ve yaygın olarak benimsenen düşünce sistemi bazı “ırkiyatçılık” hareketleri hariç, milliyetçilik duygusu itibar görüyordu. Bugünkü dünya düzeninde olduğu gibi “millilik” değerleri yok etme hedefine yönelik “globalizm” yoktu; milliyetçilik, bugünkü gibi yaygınlaştırılmak istenen “anti değer” değildi; itibar gören, milletlerin “istiklâl” nedeni olan birleştirici güçtü…

***

Soya dayalı milliyetçilik, ırka dayalı ayırımcılık, arılaştırmaya dayalı ideoloji uygulamaları sadece ve sadece “Germen” ırkında olmuştur. Bunun en tipik örnekleri, Hitler’in "gaz odaları, ceset fırınları, soykırım bacaları"yla kendini göstermiştir. Üstelik soykırım işlemleri “bilimsellik” olarak sunuluyordu.

Tarihin hangi döneminde ve hangi Türk kavminde böylesine sistemli bir ırkçılık söz konusu olmuştur?

Irki üstünlük esasına dayanan varsayımların temelinde, ırki üstünlüğün bir mücadele sonucu oluşabileceğine inanılmaktaydı. Bu inanca göre, “…güçlü olan arı olandır, karmaşalık zafiyet getirir…” düşüncesi vardı.

Bu düşünsel varsayımın tezahür etmiş şekli olan Darwinizm teorisini, toplumun “sosyal mimarisine” uygulamaya çalışan Hyppolite Taine, Joseph Arthur Gobineau gibi teorisiyenler oldu... Onlara göre insanlar arasındaki mücadele, tıpkı canlılarda olagelen tabii seleksiyona benzer; yani, güçlünün yaşaması zayıfın yok olması esası vardır… Dolayısıyla bu varsayım ırki üstünlüğü körüklemiştir. Buna, maalesef birçok Batılı aydın ve politikacı da inanmıştır... Yaşama dayalı rekabetin sonunda hayatta kalabilen güçlülerin ancak yaşama hakkı olduğu esasına dayalı doğal seleksiyon ideolojisini telkin eden teorisiyenler Taine ve Gobineau düşüncesinin toplumda itibar gördüğü dönemler de olmuştur, maalesef... Örneğin bu düşünce, yok edilmek istenen Osmanlı - Türk alemine uygulanmak istenmiştir Batı emperyalizmi tarafından…

Bazı Anglosakson toplumlarda, toplumun sosyal yapısını değiştirmek isteyenlere karşı sürdürülen devrimci mücadeleyi, “ırkçılık” kimliğini öne çıkararak yapmaları son derece ilginçtir. Bunu yapanlardan biri de yazar Jack London olmuştur.

Türk toplumunda ırki esasa dayalı bir teori kurulmadığı gibi bunu yapanları da hoş karşılamamıştır. Örneğin, Ziya Gökalp “Türkçülüğün esasları”nda üç temel öğeyi alır; Türkleşmek (ırki anlamda değil), muasırlaşmak (çağdaşlaşmak) ve İslamlaşmak.

Bu değerlerin içeriği ve hedeflerine bakıldığında, her birinin bir diğerine “ters” anlam yüklendiği sanılır, fakat gerçek öyle değil. Örneğin, Türkleşmeyi eğer “ırkçılık” anlamında alırsanız, o zaman kavmiyetçiliği ret eden İslamlaşma ve çağdaşlaşma anlamsız kalır. Kezâ, İslamlaşma ve muasırlaşmanın ırkçılığı ret ettiği gibi...

O halde, Ziya Gökalp tarafından nüvesi ifade edilen ve Atatürk tarafından hayatı boyunca uygulamaya alınan Türk milliyetçiliğinde ırki üstünlük yoktur.

İslamlaşmak prensibi Türk milliyetçiliğinin kutsal söylem boyutunu pekiştirmek ve toplumsal harç niteliğindeki yapıştırıcı rolünü ifade etmek bağlamında değerlendirilmiştir; yoksa “şeriat” kurallarına göre bir İslamlaşma hedefi olamaz… Dolayısıyla amaçlanan İslamlaşmak, devlet-millet idaresini şeriat kurallarına göre düzenlemek demek değildir; ahlaki değerlerin toplumda hakim kılınma prensibidir; toplumda manevi harcın oluşması, hak-hukuk-adaletin tesisi, fukaralığın yok olması, kul hakkının gözetilmesidir.

Ziya Gökalp bu düşüncelerini Cumhuriyetten çok önce, 1904 de ortaya koymuştur. Diğer yandan milliyetçilik fikirlerini yine Ziya Gökalpten de çok önce ve ilk kez düzenli bir şekilde ortaya koyan Akçuralı Yusuf Bey’dir. Akçuralı bu düşüncelerini "Üç Tarz-ı Siyaset" adlı eserinde dile getirmiştir. Ziya Gökalpten daha ileri bir “ırki” esasa dayalı "Pan-Türkizm" düşüncesini ifade etmiştir.

Fakat, Atatürk’ün rehber olarak aldığı Türk milliyetçiliği değerleri bütünü içinde Ziya Gökalp’ın söylemleri de vardır. Onun içindir ki Atatürk Ziya Gökalp’ten çok etkilenmiştir.

***
Burada doğru bir tespiti dile getirmek gerek; hiçbir şeyi, olayı, tarihteki şartlarından ve değerlerinden kopartarak bugünkü değer yargılarıyla, kıyaslama ilkeleriyle yargılayamayız. Her olay kendi şartları içinde ve zaman diliminde değerlendirilmeli ve yargılanmalıdır.

Cumhuriyet döneminde uygulanan ve topluma sunulan Türk milliyetçiliği, ümmetten ulus oluşturma projesi olduğu için, ilk etapta “ırki” milliyetçilik varmış gibi söylenebilir. Ancak, bu varsayım için, görünüşte “evet” fakat gerçekte ve zahiride “hayır” cevabı vardır…

Şu da bir gerçektir ki geçerli olan politika ulus devlet oluşturma amacı olduğu için, "Pan - Türkist" düşüncenin köşeli tarafları yontulmuş olsa da bu düşünce var gibi görünür Cumhuriyet döneminde. Zira Devlet ideolojisinin temelinde bu felsefe benimsenmiştir; buna mecburdur, ister buna “Türk milliyetçiliği”, ister “resmi ideoloji”, ister "ırkçı milliyetçilik", ister "Pan - Türkist" deyin, bu vardır, olmak mecburiyetindeydi… Çünkü ulus devlet, millet olmanın ön şartlarıydı…

Toplumda bu fikrin, düşüncenin oluşmasına sebep olan etkenler nelerdi?

Bu hususun biraz irdelenmesi gerekiyor.

***

Cumhuriyet dönemine kadar, yani Osmanlının her döneminde, saray çevrelerinden halka empoze edilen bir deyim vardı: “…edrak-ı bi idrak Türk" deyişi idi. Enderun’dan yetişme ve “süzme dönmelerin” oluşturduğu saray çevresi böyle düşünüyordu; dolayısıyla, o güne kadar aşağılanmış bir “ırk” konumuna sürülmüştü Türkler… İşte bu noktada ulus yaratma projesinin temelinde bu aşağılanmanın getirdiği ezilmişlik hissi bir etken olabilir… Varlığını, varolduğunu ortaya koyma iradesi tecelli ettiği için tavizsiz milli uyanış olmuştur... Öyle bir düzen olmalıydı ki “Türk” soyu yada milletiaşağılanmamalıydı…

Bu bağlamda Cumhuriyetin getirdiği en büyük yeniliklerden biri de "Türk" kimliğini yaratma hedefidir. O zamana kadar yok sayılmış, hor görülmüş bir milletin mensubiyeti ortaya çıkıyordu… Bu bir devrimdi, gelişme ile değişimin iç içe yaşandığı bir devrim... Cumhuriyeti kuran düşünce önce bir “ideal” olarak ortaya konuldu, sonra "efsane" oldu… Bu efsanenin ruhunda, mayasında, özünde kendini ispat etmek, var olduğunu göstermek vardır; bunun için de çok çalışmak, üretmek ve güçlenmek gerekiyordu… İşte Türk milliyetçiliğinin uyanışı ve ulus devlet yaratma projesinin temeli burada yatmaktadır…

Türk milletçiliğinde hiçbir zaman “Brakisefea” ırkçı tasarım projesi olmadı, gündeme de gelmedi; en ezik dönemlerde bile… Cumhuriyet döneminde de her ne kadar milletin uyanışını gıdıklamak, ezilmişlikten kurtarmak, “kul” olmanın ötesinde “vatandaş”, “birey” olduğunu hatırlatmak için duygu genetiği maniple edilmiş olsa da, ırkçılık asla yapılmamıştır. İlk etapta milli ruh okşayıcı söylemler olmuştur: “Türk övün, çalış, güven”… “…bir Türk dünyaya bedeldir…” gibi…

Benzer şekilde Türk milletinin “tarih tezi” , “güneş dil teorisi…” ve Harbiye Marşı’ndaki "…şahikalar yaratan bir ırkın ahfadıyız…” güftesinde sembolleşen ifadeler bir uyanışın simgeleşen, güven veren, deyişlerdir.

Ulus devlet yaratma çabalarının ürün vermesi için bunlar gerekliydi, yapıldı…

Ancak bunların hiç biri “ırki üstünlük” amacı içermiyordu…

"Kan", "kafatası", "DNA" gibi değerler, "resmi ideoloji" kıstaslarına girmedi.

Sonuç olarak, Türk milliyetçiliği ne demektir, sorusuna verilebilecek cevap şu olmalıdır: Etnik, din ve mezhep esasına dayanmayan, ortak dil, tarih ve kültür birliği üzerine dayanan ve milletin ruhunda bayraklaşan kavramlar bütünüdür. Türk milliyetçiliğinde soy birliği ve kan bağı esası yoktur, bunları temel geçerli değer olarak almaz. Milletin temel yapıştırıcı harcı duygu ve kültürden oluşan değerlerdir.

(Devamı gelecek sayıda)

ÖNCEKİ

Muharrem Ayı Ve Orucu

SONRAKİ

6 ^0_C

Ramazan Demir

Türk Milliyetçiliği Üzerine Düşünceler...(5)

Muharrem Ayı Ve Orucu

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Önerilen Yazılar

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…

Ramazan Demir

Türk Milliyetçiliği Üzerine Düşünceler...(5)

Muharrem Ayı Ve Orucu

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Önerilen Yazılar

Papanın Ziyareti Devletten Devlete Mi?...

Bu İrini Kim Temizler

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…