Eğitim Modeli Üzerine İrdelemeler… (4)

6 ^0_C

İstanbul

Ramazan Demir

21 Temmuz 2022 Perşembe

Eğitim Modeli Üzerine İrdelemeler… (4)

4. Varoş çocuklarının eğitimi: Kentlere göç etmiş köylü vatandaşlarımızın büyük bir kısmı “varoş” denilen köyleşmiş kent bölgelerinde yoğunlaşmışlardır. Bu ailelerin çoğunun ekonomik girdileri düşüktür. Kentleşemedikleri için “köylü” geleneklerini burada da yaşamaya, yaşatmaya çalışırlar; inek beslerler, tavuk beslerler, koyun-keçi beslerler, daracık gecekondu girişlerinde… Zira bu hayvanlar onlar için birer ekonomik girdidir.

Kentin cazip gelen nimetlerinden vazgeçemedikleri için kentte (varoşlarda), köyün zahmetli işlerine de artık uzak kaldıkları için zor gelmektedir. Diğer bir ifade ile bu aileler “iki arada bir derede” kalmış insan psikolojisiyle yaşam mücadelesini vermekteler… İşte böylesine sosyal-psikolojik-ekonomik problemlerle kuşatılmış bir ailenin çocukları nasıl eğitimli olabilir? Kaldı ki normal sayının birkaç katı olan çocuklarının olması ayrı bir problemdir; bu kadar yoğun çocukların yaşadığı varoşlarda onların geleceğini nasıl tahmin etmek gerekir?

Çaresi olmalıdır;

a- Kent yaşamına uyum sağlamak için varoş oluşumunu engelleyen radikal önlemler alınmalıdır.

b- Varoş oluşmuş bölgelerde etkin önlem olarak tam donanımlı bölge eğitim okulları açılmalı ve tüm çocuklar zorunlu eğitime alınmalıdır.

c- Bölgelerde mutlaka aile planlaması eğitimi verilmelidir. Evlilik öncesi ana-baba okulları buralarda sık olarak eğitim vermelidir.

5. Temel eğitimin yeniden düzenlenmesi:

Temel eğitimin ilk basamağı olan 1-8 yıllık dönemin bir bütün olarak ele alınması gereklidir. Zira birbirinden kopuk 5+3 sistemi temel eğitim sayılmaz. 7 ve 8. sınıflarda öğrenciler yeteneklerine göre yönlendirilerek “yönelim sınıfları” oluşturulmalıdır.

Yönelim sınıflarında öğrencinin kapasitesi, kabiliyeti, merakı ve algılama gücü esas alınarak başarı durumu tespit edilmelidir. Çok başarılı öğrenciler ile sınırlı kapasiteli öğrencilerin bu sınıflarda belirlenmesi ve ayrı yönlere doğru eğitilmesi gerekir. Örneğin resim, müzik sanatına kabiliyeti olan çocuklar ile elektrik-elektronik meraklı çocukların ayrılması gereklidir. Matematik kafası olan çocuklarla sosyal içerikli konuları benimseyen çocuklar da belli kriterlerle ayrılmalı ve ona göre yönlendirme sınıflarına alınmalıdırlar. Şayet, meslek eğitimine yönelmesi gerekeni “akademik” yöne veya “siyaset bilimine” yönlendirme yapılırsa bunun emek, zaman, enerji kaybına neden olacağını unutmamak gerek.

Temel eğitim mecburiyeti yaygınlaştırılarak orta öğretime bir anlamda “hazırlık” niteliğini taşımalıdır. Temel eğitimin 7 ve 8. sınıflarında yapılan yönlendirmelere bağlı olarak orta öğretim sınıfları çok programlı eğitim aşaması olarak düzenlenmelidir. Bu çok programlı ortaöğretim kapsamında matematik, Türkçe ve yabancı dil eğitimi ağırlıklı olarak verilmelidir.

Temel eğitim üzerine kurulan bu çok programlı orta öğretim, aşamalı olarak 12 yılı kapsayacak şekilde düzenlenmelidir. Temel eğitimden sonra gelen evredeki yönlendirmeler dikkate alınarak gerektiğinde yatay ve dikey geçitlerin yapılabilirliği dikkate alınarak düzenleme yapılmalıdır.

6-Bölge esasına göre eğitim:

Bölgenin coğrafi durumuna, sosyal-kültürel ve ekonomik düzeyine göre temel eğitim düzenlenmesi ve plânlaması bir alternatif olarak düşünülmelidir. Temel eğitimi kapsayan 8 yıllık okulların eğitim ve yönetimi ikili kademe esasına göre (1.-5. ve 6.-8. sınıflar) yapılandırılmalıdır. Bunun yararı şöyle olabilir; henüz okula başlayan ile buluğ çağına girmiş çocukları bir arada fakat ayrı sınıf ve statülerde eğitmek, rehberlik etmek esas olmalıdır. Bunun önemi özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgelerimizde vardır; buluğ çağına gelen kız çocuklarının okula gönderilmeme riskini azaltabilir.

Bölge esasına göre önerilen eğitim okullarında, ilk etapta sınıf öğretmenliği öne çıkarılmalı ve pedagojik formasyonu tam almış 4 yıllık “öğretmen enstitüsü” çıkışlı öğretmenler eğitim hizmetini vermelidir; ardından gelen üç yıllık eğitim ve ardından ortaöğretimi kapsayan eğitim kurumları (düz lise ve meslek liseleri) için ayrı yetiştirilmiş öğretmen enstitüleri mezunu olup en az üç yıllık “öğretmen akademisi” mezunu eğitimciler görevlendirilmelidir.

Köy ve kasaba yada il merkezlerindeki kurum ve nüfus yoğunluğuna göre yerleşim ve işleyiş bu yapıya göre şekillendirilmelidir.

7- Okulların yönetimi ve denetimi:

“Bir müdür bir mühür” adeti ve zihniyeti unutularak tam teşekküllü “okul” denebilecek kurumlar oluşturulduktan sonra, bunların yönetimi son derece önemlidir. Okul yönetimi bir kurul tarafından yapılmalı; yerel otoriteler ile birlikte velilerden oluşan çoğunluk üye statüsü oluşturulmalıdır. Okulların eğitim düzeyi ve destek ihtiyaçları “birlikte yönetim” esasına göre sorumluluk paylaşımı olduğu takdirde verimin de iyi olabileceği kanaati vardır.

İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinin yetki ve sorululuklarının bir paralellik içinde düşünülmesi, etkin bir denetim sisteminin kurulması kaçınılmazdır.

İl bazında yıllık eğitim plânlaması ve stratejisini belirleyen “eğitim politikaları kurulu” bir oluşumun ihdası ve bağımsız fakat danışman göreviyle çalışması esası getirilmelidir.

Bakanlık merkez yapısı içindeki “merkezden yönetme” zihniyeti yerine “yerinde yönetme” fikri esas alınmalıdır. Örneğin “eğitim öğretim hizmetleri genel müdürlüğü” kapsamındaki tüm müdürlükler kaldırılmalı, il bazında tüm bu hizmetleri yürütecek olan bir yapılanma sağlanmalıdır (teknik, onarım, bakım, sağlık, finansman, veri değerlendirme, stratejik plânlama gibi).

8-Eğitimde insan kaynakları ve destek birimleri:

Eğitimin her kademesinde gerekli olan kalite ve sayıdaki insan kaynaklarını tespit etmek ve yetiştirmek, gerektiğinde hizmet içi eğitim ve kariyer geliştirme programlarıyla desteklemek, plânlamak için konu ile ilgili tüm yapı ve kuruluşları “insan kaynakları plânlama genel müdürlüğü” kapsamında değerlendirilmesi düşünülmelidir.

Merkez ve taşra teşkilatındaki birimleri sevk ve idare edebilecek, burs, kredi, okul yapımı ve onarım ile ilgili tüm işleri organize edecek “destek hizmetleri” birimi kurulmalıdır.

9- Eğitimin finanse edilmesi:

Eğitim, bir milletin geleceğine yapılan yatırımdır. Gelecek için her türlü fedakârlık düşünülmelidir. Sürekli bir kaynak oluşturulması bağlamında Ülkenin GSMH en az %4'in altına düşmeyecek şekilde kaynak ayrılması temel ilke olarak benimsenmelidir. Siyasi iradeler tarafından bunun “anayasal hüküm” haline getirilmesi en isabetli yoldur.

Eğitimin bir kamu hizmeti olduğu noktasından hareketle sistem oluşturulmalı ve önlemler buna göre alınmalıdır.

(Devamı gelecek sayımızda)

ÖNCEKİ

Tarihi Olayların Günümüze Yansımaları...

SONRAKİ

6 ^0_C

Ramazan Demir

Eğitim Modeli Üzerine İrdelemeler… (4)

Tarihi Olayların Günümüze Yansımaları...

Üniversite Rektörleri İçin Seçim Kriterleri…

Önerilen Yazılar

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…

Ramazan Demir

Eğitim Modeli Üzerine İrdelemeler… (4)

Tarihi Olayların Günümüze Yansımaları...

Üniversite Rektörleri İçin Seçim Kriterleri…

Önerilen Yazılar

"Az Tamah Çok Zarar..."

Y Enstitüleri Ve Cumhuriyetin Öğretmeni

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…